Rozwód z winy małżonka

Często reprezentuję strony w sprawach rozwodowych, więc zdaję sobie sprawę, że prawne zakończenie  związku wiąże się z dużym stresem dla małżonków.  Kwestia winy przy rozwodzie wywołuje wiele emocji,  a sala sądowa jeszcze je potęguje. Jednak na  zgodny wniosek stron sąd może zaniechać orzekania w tym zakresie.  W sytuacji, gdy istnieje spór co do tego czy i kto jest winny rozkładu pożycia, małżonek, który obarcza winą drugą stronę musi to wykazać. 

Z doświadczenia zawodowego wiem, że przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego mogą być  naprawdę różne i nie zawsze są zawinione.   Bywa, że strony wskazują na  wszelkie możliwe powody nieudanego związku, tymczasem dla rozstrzygnięcia istotne są tylko te przyczyny, które faktycznie  doprowadziły  do ustania więzi między żoną a mężem.  W  jednym małżeństwie pewne zachowanie jak np. rozrzutność może powodować rozkład pożycia, a w innym taka sama sytuacja może w ogóle nie wpływać  na relacje między stronami.

Na czym polega wina rozkładu pożycia małżeńskiego? Przede wszystkim na ujemnej ocenie moralnej postępowania małżonka i wiąże się z  umyślnym bądź nieumyślnym naruszeniem przez niego  obowiązków, jakie wynikają z zawarcia małżeństwa tj. wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i wierności, współdziałania dla dobra rodziny.

Do częstych zawinionych przyczyn rozkładu pożycia należy:  zdrada małżeńska,  zachowania stanowiące tzw. „pozory zdrady”  ( np. sms-y, maile, zdjęcia o treści świadczącej o dużej zażyłości wobec osoby trzeciej), alkoholizm, naganny stosunek do członków rodziny drugiego małżonka, rozrzutność, urządzanie gorszących awantur, bicie współmałżonka, obrzucanie go wulgarnymi zniewagami,  brak wsparcia przy wychowywaniu dzieci, brak zainteresowania i troski o zaspokajanie potrzeb materialnych rodziny, hazard,  nieuzasadnione opuszczenie wspólnego domu, nieuzasadniona odmowa współżycia fizycznego, nieuwzględnianie potrzeb drugiego małżonka, czy jakże popularny w dzisiejszych czasach pracoholizm.

W sprawie rozwodowej należy powołać dowody na okoliczność przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego i winy  np. zeznawania stron, świadków, zdjęcia, nagrania rozmów telefonicznych, obdukcje, wyrok karny skazujący za przestępstwo znęcania, e-maile. 

Okoliczności, które mają świadczyć o zawinionym przez małżonka rozkładzie pożycia małżeńskiego oraz dowody na ich poparcie  powinny  być powołane już w pozwie bądź w odpowiedzi na pozew.

www.radca-poznan.eu

Odszkodowanie za skutki upadku na śliskim chodniku

Zima w pełni, pojawia się więc problem związany z nieodśnieżonymi chodnikami. Osoba, która poślizgnie się na nieoczyszczonym ze śniegu chodniku  i dozna z tego powodu szkody na prawo do odszkodowania.

Kwestie utrzymania w czystości nieruchomości oraz przylegających do nich chodników reguluje ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

Zgodnie z art. 4 pkt 6 ustawy o drogach publicznych, chodnikiem jest część drogi przeznaczona do ruchu pieszego, zaś zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości, za chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości.

Kto jest zobowiązany do utrzymania w czystości nawierzchni chodników?

Obowiązek uprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, należy do obowiązków właścicieli, użytkowników wieczystych tych nieruchomości, jednostek organizacyjnych i osób posiadających nieruchomość w zarządzie lub użytkowaniu, a także innych podmiotów władających nieruchomością. Przy czym nie zawsze obowiązek sprzątania chodnika będzie obciążał w/w podmioty np. właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych.

Zdarza się, że czynności porządkowe są zlecane przedsiębiorstwu, które zawodowo trudni się wykonywaniem takich czynności. Wówczas zastosowanie ma art. 429 k.c. zgodnie z którym „Kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności.”  W takiej sytuacji za szkodę odpowiada  firma sprzątająca.

Dowody

Poszkodowany musi wykazać szkodę, zdarzenie, z którego ona wynika, oraz istnienie adekwatnego związku między zdarzeniem a szkodą, a także winę. Osoby zobowiązane do wypłaty odszkodowania często kwestionują, że chodnik był nieodśnieżony, dlatego warto zgromadzić materiał dowodowy. Można wykonać zdjęcia choćby aparatem fotograficznym, poprosić świadków zdarzenia o dane osobowe i adresy, aby można było ich zeznania wykorzystać w sprawie sądowej. Dowodami w sprawie mogą być także dokumenty prywatne, pisemne oświadczenia świadków wypadku o okolicznościach zdarzenia. Warto wezwać straż miejską albo policję (sporządzą notatkę, nieodśnieżenie chodnika jest wykroczeniem). Należy  zachować  dokumentację medyczną, rachunki i faktury  związane z leczeniem.

Roszczenia

W przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju  zdrowia można żądać  odszkodowania, które obejmuje m.in.  koszty leczenia (leki, wizyty lekarskie,  zdjęcia RTG, zakup sprzętu ortopedycznego, rehabilitacja), koszty  opieki sprawowanej przez osobę trzecią.   W ramach odszkodowania można się domagać  zwrotu utraconych zarobków, jeżeli w związku z leczeniem  zmniejszyły się możliwości zarobkowe poszkodowanego (np. zatrudniony na etacie przebywa na zwolnieniu chorobowym  i otrzymuje tylko  zasiłek w wysokości  80% wynagrodzenia).   Nadto należy się  zadośćuczynienia za doznane cierpienia psychiczne, wysokość świadczenia zależy od rozmiaru doznanych cierpień np.  bólu, czasu trwania rehabilitacji i leczenia, trwałych uszkodzeń ciała.  Gdyby na skutek wypadku zwiększyły się potrzeby poszkodowanego lub zmniejszyły się jego możliwości zarobkowe można żądać odpowiedniej renty.

Przed skierowaniem sprawy na drogę sądową warto wezwać osobę odpowiedzialną do dobrowolnego spełnienia świadczenia.
Spółdzielnie mieszkaniowe i wspólnoty mieszkaniowe często mają wykupione ubezpieczenie, co umożliwia osobom pokrzywdzonym dochodzenie odszkodowania bezpośrednio od ubezpieczyciela.

www.radca-poznan.eu

Pozew o podwyższenie alimentów

Wysokość świadczenia alimentacyjnego wynikającego z orzeczenia sądu albo umowy nie jest niezmienna. W przypadku małoletnich dzieci wraz z wiekiem ich potrzeby wzrastają, pojawiają się nowe związane z nauką, dodatkowymi zajęciami. Zdarza się, że osoba uprawniona zachoruje i wymaga zażywania drogich leków, rehabilitacji, specjalnej diety.

Istotny wzrost  potrzeb osoby uprawnionej albo zwiększenie się możliwości zarobkowych lub majątkowych osoby zobowiązanej może być podstawą  powództwa o podwyższenie alimentów.

W pozwie należy przytoczyć okoliczności świadczące o zasadności naszego roszczenia oraz dowody na ich poparcie.  W przypadku powoływania się na zwiększenie potrzeb osoby uprawnionej należy  wskazać aktualne wydatki i załączyć rachunki.

Osoba uprawniona domagająca się podwyższenia alimentów jest zwolniona od kosztów sądowych.

www.radca-poznan.eu

 

Alimenty, czyli kto i od kogo może żądać pomocy finansowej.

Obowiązek alimentacyjny obciąża nie tylko rodziców względem dziecka, ale także innych krewnych w linii prostej, a nadto rodzeństwo. Dotoczy on krewnych wstępnych (rodziców, dziadków itd.) i zstępnych (dzieci, wnuków itd.) bez ograniczenia stopnia pokrewieństwa. Obowiązek między rodzeństwem dotyczy zarówno rodzeństwa rodzonego jak i przyrodniego.

Ponadto kodeks rodzinny i opiekuńczy (zwany dalej krio) reguluje obowiązek alimentacyjny osób bliskich związanych więzami  prawnymi (np. byłych małżonków, ojczyma i macochy względem pasierba i vice versa, przysposobionego i przysposabiającego).

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustanawiają kolejność dochodzenia roszczeń alimentacyjnych:

– według linii pokrewieństwa – obowiązek obciąża zstępnych przed wstępnymi ( tj. dzieci, wnuków względem rodziców i dziadków), w drugiej kolejności wstępnych (rodziców, dziadków względem ich dzieci lub wnuków), a dopiero gdy nie ma wstępnych i zstępnych albo w razie niemożliwości lub nadmiernych trudności wykonania przez nich tego obowiązku alimenty powinny być uiszczane przez rodzeństwo;

– według stopnia pokrewieństwa – obowiązek obciąża krewnych bliższych stopniem przed dalszymi krewnymi (np. rodzica przed dziadkami względem dziecka i wnuka).

Przykładowo, obowiązek utrzymania i wychowania dzieci ciąży przede wszystkim na jego rodzicach. Oznacza to, że jeśli jedno z rodziców nie żyje, obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem dziecka spoczywa w zasadzie na drugim z rodziców. Dopiero gdy zostanie ustalone, że pozostały przy życiu rodzic nie jest w stanie w całości lub części sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dziecko mogłoby znaleźć się w niedostatku – w grę wchodzi subsydiarny obowiązek dalszych krewnych ( np. wstępnych tj. babci, dziadka, a w dalszej kolejności rodzeństwa).

Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka.

Przy przysposobieniu niepełnym, obowiązek alimentacyjny względem przysposobionego obciąża przysposabiającego przed wstępnymi i rodzeństwem przysposobionego, a obowiązek alimentacyjny względem wstępnych i rodzeństwa obciąża przysposobionego dopiero w ostatniej kolejności.

W przypadku przysposobienia pełnego, a także całkowitego (nieodwołalnego) stosunek alimentacyjny między przysposobionym a jego krewnymi naturalnymi wygasa, a powstaje on między przysposobionym a przysposabiającym i jego krewnymi według ogólnych reguł kolejności.

Jeżeli jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka, przysposobienie nie ma wpływu na obowiązek alimentacyjny między przysposobionym a tym drugim małżonkiem i jego krewnymi.

Podsumowując, kolejność wykonania obowiązków alimentacyjnych przedstawia się następująco:

1) obowiązek małżonka

2) obowiązek zstępnych (np. dziecka względem rodziców)

3) obowiązek wstępnych (np. rodziców względem dziecka)

4) obowiązek przysposobionego w sposób niepełny względem jego wstępnych ( naturalnych np. rodziców)

5) obowiązek między rodzeństwem

www.radca-poznan.eu

Kupujesz używany samochód? Bądź ostrożny!

Kupując używany samochód musisz sprawdzić nie tylko jego stan techniczny, ale także stan prawny. W przeciwnym razie możesz zostać niemile zaskoczony informacją, że pojazd jest kradziony bądź obciążony zastawem. Możesz zostać bez pojazdu i bez pieniędzy.

Oczywiście nie ma możliwości zabezpieczenia się na 100%, ale stosując się do niżej podanych wskazówek, masz większą szansę uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.

Zanim kupisz używany samochód:
1. Sprawdź dokumenty (dowód rejestracyjny, polisę OC, badanie techniczne, kartę pojazdu – o ile w dowodzie nie figuruje adnotacja, że jej nie wydano), jeżeli kupujesz pojazd sprowadzony zza granicy pamiętaj, że sprzedawca musi mieć komplet dokumentów niezbędnych do rejestracji, w tym umowę kupna-sprzedaży lub fakturę VAT).
2. Sprawdź rejestr zastawów (listę sądów prowadzących rejestr znajdziemy na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości http://bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-i-ewidencje/rejestr-zastawow/wykaz-sadow-prowadzacych-rejestr-zastawow, zgodnie z ustawą o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, w razie ustanowienia zastawu na samochodzie, informacja o tym powinna znaleźć się w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, ale adnotacji dokonuje się na wniosek właściciela lepiej więc sprawdzić  rejestr.
3. Udaj się do najbliższej jednostki policji z prośbą o sprawdzenie czy auto nie widnieje w ewidencji pojazdów skradzionych (pamiętaj jednak, że w kartotece nie znajdą się np. auta skradzione niedawno, jeżeli właściciel nie zdążył jeszcze zgłosić ich zaginięcia). Można także skorzystać ze strony http://www.cepik.gov.pl
4. Dokładnie obejrzyj samochód, zobacz czy auto nie ma uszkodzonej stacyjki i zamków w drzwiach oraz czy ma oryginalne kluczyki.

W sytuacji, gdy kupiony pojazd okazał się skradziony, możesz stać się jego właścicielem, ale pod pewnymi warunkami ( art. 169 par. 2 k.c.):
1) kupiłeś pojazd w dobrej wierze (byłeś w błędnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu, że pojazd kupiłeś od osoby uprawnionej, dołożyłeś wszelkich starań, aby upewnić się, że  zbywca auta był właścicielem)
2) upłynie okres 3 lat od momentu kradzieży pojazdu
3) w chwili kiedy nabycie własności stanie się możliwe  nadal będziesz w dobrej wierze

Kiedy okazuje się, że kupione przez ciebie auto zostało skradzione masz prawo:
– odstąpić od umowy i żądać zwrotu ceny
– żądać odszkodowania

www.radca-poznan.eu

Odpowiedzialność dewelopera za wady budowy

Kupno mieszkania (domu) to  jedna z najważniejszych inwestycji w naszym życiu.  Niestety  zdarza się, że  zakupiony lokal nie spełnia naszych oczekiwań np. z powodu wad fizycznych lub prawnych. 

Z wadą prawną mamy do czynienia, gdy rzecz nie jest własnością sprzedającego lub jest obciążona prawem osoby trzeciej ( np. hipoteką).

Z kolei wada fizyczna może polegać na takiej cesze lub braku cechy rzeczy, która wywołuje:

 a) zmniejszenie wartości  rzeczy

b) zmniejszenie użyteczności rzeczy

c) niekompletność rzeczy

d) brak właściwości rzeczy, o której sprzedawca zapewniał

Przykładowo wada fizyczna  może polegać na:  niezgodności z umową metrażu lokalu, krzywych ścianach, braku drzwi wejściowych.

Niektóre usterki można dostrzec już na  etapie odbioru lokalu. Wówczas nieprawidłowości należy odnotować w protokole odbioru  i  ustalić z deweloperem  terminy wykonania poprawek, chyba że uchybienia są nieusuwalne. Po podpisaniu protokołu można nadal zgłaszać wady i usterki, szczególnie te, które ujawniły się dopiero później. 

Warto sprawdzić  podpisaną z deweloperem umowę, w której  mogą znajdować się zapisy dotyczące odpowiedzialności sprzedawcy  za  wady mieszkania.  Gdyby w umowie  znajdował się przepis ograniczający  roszczenia z tytułu rękojmi, to zgodnie z kodeksem cywilnym  w umowach z udziałem konsumentów ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w wypadkach określonych w przepisach szczególnych.

W ramach uprawnień przysługujących z tytułu rękojmi można:

–  żądać usunięcia wady

– odstąpić od umowy ( w przypadku istotnych wad) 

– żądać obniżenia ceny

Istotne jest, że odpowiedzialność  sprzedawcy z tytułu rękojmi ma charakter bezwzględny i jest niezależna od jego winy. Deweloper nie może się skutecznie bronić tłumacząc, że za  usterki nie ponosi winy.

Terminy

Należy pamiętać o terminach. 

Kupujący, aby nie utracić uprawnień z tytułu rękojmi powinien  zawiadomić sprzedawcę  o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia.

Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne budynku wygasają po upływie lat trzech, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana, chyba, że wada została podstępnie zatajona przez sprzedawcę. 

www.radca-poznan.eu

 

 

Tylko pół roku na zaprzeczenie ojcostwa

Przeczytałam w Internecie artykuł, w którym wskazano, że co  dwunasty ojciec  w Polsce  wychowuje cudze dziecko. Nie wierzę w takie  statystyki,  ale te informacje  zainspirowały  mnie do napisania krótkiego wpisu dotyczącego  zaprzeczenia ojcostwa.
Mąż matki jest ojcem dziecka.  Takie domniemanie wynika z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Dotyczy to sytuacji, gdy dziecko urodzi się w trakcie trwania małżeństwa albo przed upływem 300 dni od jego ustania lub unieważnienia ( domniemania nie stosuje się,  gdy dziecko urodzi się  po upływie 300dni od orzeczenia separacji) .Jeżeli dziecko urodzi się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi od drugiego męża.

Domniemany ojciec ma tylko pół roku  na wytoczenie powództwa o zaprzeczenie ojcostwa i to od chwili dowiedzenia się o urodzeniu  dziecka ( moment nabrania wątpliwości co do ojcostwa nie ma znaczenia).  Jest to dość brutalne prawo, bo  małżeństwo jest oparte na zasadzie zaufania i raczej nikt zapobiegawczo nie robi testów DNA.  Myślę,  że żona byłaby oburzona, gdy mąż takie badania  zaproponował  „na wszelki wypadek”.
Dlaczego ustawodawca  przewidział tak krótkie terminy? Zapewne chciał chronić dziecko.  Ojciec, który nie obali takiego domniemania z powodu upływu w/w terminu będzie zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz „cudzego dziecka”,  nawet jeżeli dysponuje badaniami DNA wykluczającymi jego ojcostwo.
Kto może pomóc  po  upływie półrocznego terminu? Prokurator, ale o tym przy innej okazji.

www.radca-poznan.eu

Głośne „NIE” dla pijanych kierowców

Bardzo poruszyła mnie informacja o wypadku w Kamieniu Pomorskim. Pijany kierowca na miejscu zabił 5 osób, jedno dziecko zmarło w drodze do szpitala, a dwoje dzieci nadal walczy o życie.   Nie zgadzam się z tezą, że w Polsce  panuje przyzwolenie społeczne  na jazdę ” po kielichu”.  To, że jest pewna nieodpowiedzialna  grupa ludzi, która nie reaguje na takie sytuacje,  nie oznacza, że  ogólnie  takie zachowanie jest akceptowane.  W mediach pojawiły się komentarze dotyczące zaostrzenia kar dla nietrzeźwych kierowców, pojawiły się też pomysły o karaniu takich osób jak za zabójstwo.
Uważam, że obecne zagrożenie ustawowe za przestępstwo spowodowania w stanie nietrzeźwości wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym ze skutkiem śmiertelnym jest wystarczające ( w pierwszej sytuacji maksymalnie 12 lat, a w drugiej 15). Niestety kary nie odstraszają. Na pewno ważna jest resocjalizacja takich osób, a w ramach niej takie osoby powinny pracować społecznie na rzecz ofiar wypadków np. w hospicjum i  w szpitalach.
Kierowcy muszą być świadomi, że prowadząc po pijanemu mogą zabić.
Odpowiedzialności i szacunku do życia drugiego człowieka każdy powinien się uczyć od małego. Istotne jest także zwiększenie świadomości prawnej społeczeństwa, odpowiednia edukacja prawna już w szkołach i na kursach prawa jazdy, aby przyszły kierowca wiedział, że kierując w stanie nietrzeźwości może zniszczyć życie drugiemu człowiekowi i sobie. Grozi mu bowiem nie tyko odpowiedzialność karna (długoletnie więzienie), utrata prawa jazdy i życie ze świadomością, że zabiło się człowieka, ale także odpowiedzialność cywilnoprawna. Poszkodowany ma bowiem prawo m.in. do:
– odszkodowania ( np. koszty leczenia, opieki sprawowanej przez osobę trzecią, a nawet nabycia pojazdu przeznaczonego dla osoby niepełnosprawnej)
– zadośćuczynienia za doznane cierpienia psychiczne
– renty z tytułu zwiększonych potrzeb lub utraty albo zmniejszenia się możliwości zarobkowych
W przypadku śmierci pokrzywdzonego osoby najbliższe mogą żądać zadośćuczynienia  za doznaną krzywdę oraz  odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej, a nadto osoby, względem których ciążył na zmarłym obowiązek alimentacyjny ( np. dzieci, małżonek) mogą żądać renty odszkodowawczej, a osoby które poniosły koszty leczenia i pogrzeby mogą dochodzić zwrotu tych wydatków.

Zakład Ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie osobom uprawnionym, ale z reguły od sprawcy wypadku  w stanie nietrzeźwości ściąga wypłacone roszczenie ( taką możliwość daje mu ustawa). A odszkodowania są bardzo wysokie i coraz częściej się zdarza, że milionowe. Pijany kierowca do końca życia będzie spłacał swój  dług.

radca prawny Sylwia Zaręba