Jak przygotować się do rozprawy o alimenty ?

Sposób przygotowania do rozprawy o alimenty zależy od tego czy dochodzimy przed sądem tych świadczeń (jesteśmy powodami, bądź nasze dziecko jest powodem a my w jego imieniu jako przedstawiciele ustawowi domagamy się alimentów), czy też przeciwko nam toczy się postępowanie (wówczas jesteśmy pozwanymi). W niniejszym artykule tylko w sposób ogólny wskażę na co zwrócić uwagę, gdyż sytuacje i okoliczności związane z dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych mogą być bardzo różne.
Powód powinien udowodnić wszystkie te okoliczności, od których zależy istnienie obowiązku alimentacyjnego oraz wysokość alimentów przedkładając na to odpowiednie dowody np. z zeznań świadków i z dokumentów.
Osoba, która domaga się zasądzenia od rodzica alimentów w imieniu małoletniego dziecka powinna wykazać, że na pozwanym w ogóle spoczywa obowiązek alimentacyjny (np. jest ojcem dziecka, na tę okoliczność należy załączyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka). W przypadku rozwiedzionego małżonka, który domaga się alimentów na swoją rzecz, musi wykazać, że pozostaje w niedostatku (jeżeli rozwód zakończył się bez orzeczenia o winie lub z winy obu stron) albo, że rozwód spowodował istotne pogorszenie się jego sytuacji finansowej ( w przypadku rozwodu z wyłącznej winy drugiego małżonka).
Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej i możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej do płacenia alimentów. Powód powinien wykazać jakie są jego usprawiedliwione potrzeby (np. jaka kwota jest konieczna na: wyżywienie, odzież i obuwie, środki czystości, opłaty związane z mieszkaniem, w przypadku dzieci w wieku szkolnym dochodzą koszty wyprawki szkolnej oraz wydatki związane ze szkołą jak np. komitet rodzicielski, klasowe, koszty wycieczek szkolnych, jeżeli osoba uprawniona do alimentów choruje należy doliczyć koszty związane z leczeniem). Oczywiście wyżej wymienione wydatki mają jedynie charakter przykładowy, bo potrzeby osób uprawnionych mogą być różne. Do pozwu należy załączyć dokumenty np. faktury, rachunki, paragony związane z ponoszonymi wydatkami ( w szczególności opłaty za mieszkanie ).
Jak już wcześniej wskazałam wysokość alimentów zależy także od możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej do alimentów, zatem osoby dochodzące tych świadczeń muszą wykazać ile taka osoba może zarobić przy dołożeniu należytej staranności, na jakiej stopie życiowej żyje, czy posiada wartościowe składniki majątkowe (czasami mogą być pomocne i wskazywać na dobrą sytuację pozwanego zdjęcia zamieszczone na portalach społecznościowych takich jak np. facebook).
Prawidłowe przygotowanie pozwu z pewnością bardzo ułatwi późniejsze przygotowanie do rozprawy. Należy opisać potrzeby osoby uprawnionej do alimentów i je jak najlepiej udokumentować. Jeżeli nie są znane zarobki osoby zobowiązanej do alimentów, można w pozwie zwrócić się do Sądu, aby zobowiązał pozwanego do przedłożenia zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach (Sąd robi to często z urzędu zatem nawet bez wniosku). Gdy pozwany ukrywa dochody przydatne mogą być dowody z zeznań świadków, jeżeli mają oni wiedzę o jego zarobkach i sytuacji majątkowej. Można także w pozwie złożyć wniosek, aby Sąd zwrócił się do Urzędu Pracy o informację czy jest praca dla osób z wykształceniem i doświadczeniem jakie posiada pozwany i za jakim wynagrodzeniem. Warto wówczas w pozwie wskazać jakie ma wykształcenie pozwany, w jakich zawodach pracował, jakie odbył szkolenia i kursy.

       Osoba zobowiązana do alimentów, z chwilą doręczenia jej odpisu pozwu może ustosunkować się do treści tego pisma procesowego. Może zakwestionować np. zasadność niektórych wydatków albo ich wysokość, a także przedłożyć dowody na okoliczność swoich potrzeb (ponoszonych przez siebie wydatków związanych z utrzymaniem). Jeżeli osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych płaci alimenty dobrowolnie, często spotka się z dzieckiem, kupuje mu prezenty, to także warto w odpowiedzi na pozew zwrócić na to Sądowi uwagę. Oczywiście rzadko się zdarza, aby małoletnie dziecko, które domaga się alimentów, miało swój majątek i dochody, ale tego nie można wykluczyć. Czasami dziecko otrzymuje w spadku wartościowe przedmioty, które przynoszą dochód np. mieszkanie, które może być wynajmowane osobom trzecim. Wówczas osoba zobowiązana do alimentów, może także na taką okoliczność się powołać, co sąd powinien wziąć pod uwagę ustalając wysokość alimentów.

Zgodnie z art. 135 par. 3 krio na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają (zatem Sąd nie może pomniejszyć alimentów z uwagi na otrzymywanie przez uprawnionego tych świadczeń):
1) świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2016 r. poz. 169, 195 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 60), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji;
2) świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
3) świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. poz. 195 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 60 i 245);
4) świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 60).
Zaświadczenie o zarobkach

Zaświadczenie o zarobkach 

Sąd najczęściej zobowiązuje strony do przedłożenia na rozprawę zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach za okres 3 miesięcy (czasem nawet 6 albo 12 miesięcy). Jak ktoś nie pracuje, powinien przedłożyć dokument z urzędu pracy, że jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna, natomiast jeżeli przyczyną pozostawania bez pracy jest choroba, to należy przedłożyć zaświadczenie lekarskie, z którego wynika niezdolność do pracy całkowita lub częściowa.

Przebieg rozprawy
Na rozprawie Sąd przeprowadza postępowanie dowodowe m.in. przesłuchuje strony ustalając okoliczności, od których zależy wysokość alimentów. Sąd zapyta o potrzeby osoby uprawnionej do alimentów, o wysokość wydatków przeznaczanych na ten cel. Z całą pewnością w przypadku alimentów na rzecz małoletnich dzieci pojawią się pytania dotyczące zarobków rodziców. Nadto Sąd przeprowadzi dowody zawnioskowane przez strony, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Ugodowe załatwienie sprawy przed Sądem

Strony mają możliwość zawarcia ugody przed Sądem, wówczas nie zostanie wydany wyrok a postępowanie umarza się. Treść ugody jest odnotowana w protokole rozprawy i po nadaniu klauzuli wykonalności sąd  wysyła tytuł wykonawczy osobie uprawnionej do alimentów (uprawnia on do egzekucji komorniczej, jeżeli alimenty nie są płacone dobrowolnie).
Sylwia Zaręba
radca prawny
http://www.radca-poznan.eu
tel. 694 190 468

Zmiana wyroku rozwodowego w zakresie władzy rodzicielskiej i wpływ tej zmiany na alimenty

Można zmienić orzeczenie w zakresie władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku rozwodowym ( a także zawarte w wyroku o separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka). Podstawą takiej zmiany jest dobro dziecka (art. 106 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zwanego dalej krio). Czasami sytuacja osobista jednego z rodziców uzasadnia zmianę rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej (np. choroba uniemożlwiająca sprawowanie opieki nad dzieckiem). Zdarza się, że Sąd powierza w wyroku rozwodowym władzę rodzicielską jednemu rodzicowi, a później dziecko faktycznie mieszka u drugiego z nich, co także może uzasadniać zmianę orzeczenia o władzy rodzicielskiej. Z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1.01.2000r. w sprawie I CKN 1106/99 wynika, że sąd w sprawie o zmianę władzy rodzicielskiej powinien porównać warunki w jakich dziecko przebywałoby u rodziców i wybrać te, które dają lepsze możliwości rozwoju duchowego, psychicznego i fizycznego, znaczenie też ma stanowisko samego małoletniego.
Sądem wyłącznie właściwym do rozpoznania wniosku o zmianę wyroku rozwodowego jest sąd opiekuńczy (sąd rejonowy) według miejsca zamieszkania dziecka.
Opłata sądowa od wniosku wynosi 100 zł.
Zmiana w zakresie władzy rodzicielskiej może na podstawie art. 138 krio uzasadniać zmianę orzeczenia w zakresie alimentów. Np. jeżeli ojciec był zobowiązany do płacenia alimentów, ponieważ dziecko na stale mieszkało z matką, a następnie na skutek zmiany wyroku dziecko zamieszkało z ojcem, który zaczął świadczyć alimenty w naturze (por. wyrok SO w Suwałkach z 25.02. 2015r. I Ca 9/15 publik. http://orzeczenia.suwalki.so.gov.pl/content/$N/150520000000503_I_Ca_000009_2015_Uz_2015-02-25_001).
http://www.radca-poznan.eu
tel. 694 190 468

Alimenty dla małżonka.Podstawa prawna roszczeń.

W trakcie trwania małżeństwa obowiązek wzajemnej pomocy (także finansowej) między małżonkami reguluje art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zwanego dalej KRO).   Małżonek, który nie otrzymuje pomocy finansowej od drugiego małżonka może wystąpić z powództwem o zaspokojenie potrzeb rodziny.  Są sporne stanowiska co do prawa małżonka do uzyskania świadczeń na podstawie wyżej wskazanego przepisu w przypadku braku wspólnego pożycia (separacja faktyczna) i wspólnych małoletnich dzieci.  Ja skłaniam się do tych poglądów, że także w takiej sytuacji dopóki trwa małżeństwo można żądać określonej kwoty tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny  (por. uchwała SN III CZP 91/86).  Okoliczność, że małżonek pozostający w separacji faktycznej i nie obarczony obowiązkiem wychowania dzieci, jest zdolny do pracy zarobkowej i bądź pracuje bądź ma możność taką pracę uzyskać, sama przez się nie pozbawia go roszczenia do współmałżonka na podstawie art. 27 KRO o zaspokojenie swych potrzeb w zakresie odpowiadającym zasadzie równej stopy życiowej małżonków (por. uchwała SN III CZP 49/76).

W przypadku, gdy małżonkowie pozostają jeszcze we wzajemnym pożyciu można w trybie art. 28 KRO złożyć wniosek do sądu o nakazanie wypłaty wynagrodzenia albo innych należności (np. emerytura, renta), które przypadają małżonkowi nierealizującemu obowiązku zaspokojenia potrzeb rodziny, do rąk drugiego małżonka.

W trakcie trwania sprawy rozwodowej można zgłosić żądanie alimentów na wypadek orzeczenia rozwodu  na podstawie art. 60 KRO, ale ich wymagalność (obowiązek zapłaty) powstanie dopiero w chwili uprawomocnienia się wyroku.  Aby wcześniej otrzymywać świadczenia należy zgłosić  w trakcie trwania procesu o rozwód wniosek o zabezpieczenie potrzeb rodziny w trybie art. 27 KRO.

Pozew o alimenty można także złożyć po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego.

Zobowiązany do dostarczania środków utrzymania swemu rozwiedzionemu małżonkowie jest:

1. małżonek ponoszący winę w rozkładzie pożycia
2. małżonek nieponoszący winy w rozkładzie pożycia, o ile drugi małżonek także nie ponosi winy

      W przypadku rozwodu z winy obu stron, bądź w przypadku braku winy po stronie obojga małżonków,  przesłanką alimentów jest niedostatek drugiego małżonka.  Jeżeli rozwód orzeczono z wyłącznej winy jednego małżonka, drugi małżonek – niewinny, ma prawo do alimentów także, gdy nie pozostaje w niedostatku,  ale jego sytuacja ulegała pogorszeniu na skutek rozwodu.

   Wysokość alimentów  zależy od możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej do ich uiszczania a także od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej.

Obowiązek alimentacyjny między byłymi małżonkami wygasa: a) wskutek zawarcia przez małżonka uprawnionego nowego małżeństwa, b) z upływem lat pięciu od orzeczenia rozwodu, gdy zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności obowiązek ten ulegnie przedłużeniu.

www.radca-poznan.eu

Alimenty za okres przeszły

Z istoty świadczeń alimentacyjnych wynika, że ich celem jest dostarczenie uprawnionemu środków do zaspokojenia jego bieżących potrzeb, zatem można dochodzić alimentów za okres od dnia wytoczenia powództwa.
Tylko wyjątkowo można żądać alimentów za okres wsteczny tj. poprzedzający wniesienie pozwu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 05 maja 1998r. I CKN 1083/97 „Dochodzenie alimentów za okres poprzedzający wytoczenie powództwa jest dopuszczalne tylko w ograniczonym zakresie, bo tylko w wypadku, gdy pozostały nie zaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie kosztów wychowania i utrzymania. Zasadą jest więc, że roszczenie alimentacyjne nie dochodzone w czasie właściwym wygasa. Zatem powód dochodząc swoich uprawnień za czas przeszły powinien wykazać, że jakieś jego usprawiedliwione potrzeby pozostały niezaspokojone, względnie że jakieś jego zobowiązania, i to zaciągnięte na pokrycie jego usprawiedliwionych potrzeb, i wynikające stąd zadłużenie nie zostało zlikwidowane. Tylko bowiem w tych granicach w zasadzie jego żądanie zasądzenia alimentów za czas przeszły może podlegać uwzględnieniu”.

www.radca-poznan.eu

„Alimenty” dla matki dziecka pozamałżeńskiego

Kobieta w ciąży nie będąca w związku małżeńskim może jeszcze przed urodzeniem się dziecka żądać od mężczyzny, którego ojcostwo zostało uwiarygodnione, aby wyłożył odpowiednią sumę pieniężną na koszty jej utrzymania przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. W tym celu należy złożyć wniosek o zabezpieczenie przyszłych roszczeń alimentacyjnych związanych z ustaleniem ojcostwa ( art. 754 kpc).  Zgodnie z art. 142 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,  termin i sposób zapłaty tej sumy określa sąd.

Uwiarygodnić ojcostwo można powołując  dowód  np.  z : sms-ów, maili, oświadczenia ojca dziecka lub zeznań świadków,  którzy potwierdzą, że w okresie kiedy matka  dziecka zaszła w ciążę, dany mężczyzna był z nią w związku.

Jeżeli chodzi o koszty utrzymania matki, to są to przede wszystkim wydatki poniesione np. na: odzież ciążową, koszty wizyt lekarskich u lekarza ginekologa, witaminy, lepsze odżywianie się oraz inne wydatki np. związane z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych matki.

Jeżeli chodzi o koszty utrzymania dziecka w okresie trzech pierwszych miesięcy po urodzeniu, to są to np. koszty związane zakupem ubranek dla dziecka, artykułów higienicznych i pielęgnacyjnych, środków czystości, pościeli, ręczników, pieluch, butelek, wózka, łóżeczka, wanienki.

Wniosek o udzielnie zabezpieczenie przyszłych roszczeń alimentacyjnych można złożyć do Sądu Rejonowego właściwego miejscowo według miejsca zamieszkania matki. Po uzyskaniu zabezpieczenia należy w terminie 3 miesięcy od dnia urodzenia się dziecka wytoczyć powództwo o w/w roszczenie.

Osoba dochodząca roszczenia opisanego w niniejszym artykule jest zwolniona z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.

   www.radca-poznan.eu

Pozew o podwyższenie alimentów

Wysokość świadczenia alimentacyjnego wynikającego z orzeczenia sądu albo umowy nie jest niezmienna. W przypadku małoletnich dzieci wraz z wiekiem ich potrzeby wzrastają, pojawiają się nowe związane z nauką, dodatkowymi zajęciami. Zdarza się, że osoba uprawniona zachoruje i wymaga zażywania drogich leków, rehabilitacji, specjalnej diety.

Istotny wzrost  potrzeb osoby uprawnionej albo zwiększenie się możliwości zarobkowych lub majątkowych osoby zobowiązanej może być podstawą  powództwa o podwyższenie alimentów.

W pozwie należy przytoczyć okoliczności świadczące o zasadności naszego roszczenia oraz dowody na ich poparcie.  W przypadku powoływania się na zwiększenie potrzeb osoby uprawnionej należy  wskazać aktualne wydatki i załączyć rachunki.

Osoba uprawniona domagająca się podwyższenia alimentów jest zwolniona od kosztów sądowych.

www.radca-poznan.eu