Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka

Zdarza się, że spadkodawca zostawił same długi i nie chcemy, aby nasze małoletnie dziecko dziedziczyło taki spadek. Wprawdzie spadkobierca dziedziczy spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co ogranicza jego odpowiedzialność za ewentualne długi spadkowe do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku (wartości pozostawionych w spadku przedmiotów), to jednak taka sytuacja nie chroni dziecka przed uwikłaniem go w spory sądowe (może być pozywany o zapłatę, co naraża go na przegranie kosztów procesu). W sytuacji, gdy z góry wiadomo, że wysokość długów przekracza wartość spadku, lepiej złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka. Na złożenie takiego oświadczenia rodzic ma 6 miesięcy od momentu, gdy dowiedział się, że jego dziecko jest spadkobiercą.

Rodzic zgodnie z art. 101 par. 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego musi mieć zgodę sądu rodzinnego na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka, gdyż jest to czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu. Stosowanie do art. 583 k.p.c. – zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka sąd udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego.
W takim postępowaniu sąd oceni czy udzielenie zezwolenia będzie zgodne z dobrem dziecka, czy jego majątek nie ucierpi na skutek udzielenia zgody. Konieczne będzie wykazanie, że rzeczywiście wysokość długów przekracza wartość stanu czynnego spadku bądź wykazanie istnienia innych okoliczności, które przemawiają za uznaniem, że zgodne z dobrem dziecka będzie odrzucenie spadku.
W orzecznictwie pojawiły się rozbieżności co do tego, czy wniosek do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku zatrzymuje bieg terminu do odrzucenia spadku. Wskutek powyższego została w dniu 22 maja 2018 r. podjęta uchwała przez Sąd Najwyższy, sygn. akt III CZP 102/17, w której wskazano, że „Termin przewidziany w art. 1015 § 1 k.c. nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie przez małoletniego spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku. Po prawomocnym zakończeniu tego postępowania oświadczenie małoletniego powinno być złożone niezwłocznie, chyba że termin ten jeszcze nie upłynął.”
Podsumowując, rodzic powinien złożyć w ciągu 6 miesięcy od dnia kiedy dowiedział się, że jego dziecko dziedziczy, wniosek do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka. Następnie niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia sądu rodzinnego wyrażającego zgodę, złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka. Oświadczenie można złożyć w sądzie właściwym według miejsca zamieszkania dziecka albo przed notariuszem lub w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku w sądzie spadku.
Sylwia Zaręba
Radca prawny
tel. 694 190 468
www.radca-poznan.eu

Kasacja od wyroku w sprawie karnej

Kasacja jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia. Zgodnie z art. 519 kpk może być wniesiona od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie w sprawie (zatem nie przysługuje od wyroków sądów odwoławczych uchylających zaskarżony wyrok do ponownego rozpoznania) oraz od postanowienia sądu odwoławczego o umorzeniu postępowania i zastosowaniu środka zabezpieczającego określonego w art. 93 a kk.

Wyrok jest prawomocny, gdy nie przysługuje od niego zwykły środek zaskarżenia.

Kto może złożyć kasację?

Kasację może wnieść strona, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli nie zaskarżyła orzeczenia sądu pierwszej instancji, nie może wnieść kasacji od orzeczenia odwoławczego, w sytuacji gdy orzeczenie sądu pierwszej instancji utrzymano w mocy lub zmieniono na jej korzyść, chyba że wystąpiły uchybienia wymienione w art. 439 kpk (bezwzględne przyczyny odwoławcze).

Nadto, Minister Sprawiedliwości — Prokurator Generalny, a także Rzecznik Praw Obywatelskich może wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie. Także Rzecznik Praw Dziecka może wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie, jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia praw dziecka.

Kasację na korzyść można wnieść jedynie w razie skazania oskarżonego za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Kasację na niekorzyść można wnieść jedynie w razie uniewinnienia oskarżonego albo umorzenia postępowania z przyczyn wskazanych w art. 17 § 1 pkt 3 i 4 oraz z powodu niepoczytalności sprawcy. Przy czym ograniczeń tych się nie stosuje, jeżeli kasacja została wniesiona z powodu uchybień wymienionych w art. 439 kpk oraz w wypadku określonym w art. 521 kpk .

Podstawy kasacji
Kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wymienionych w art. 439 lub innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. O istotnym wpływie na treść zaskarżonego orzeczenie w rozumieniu art. 523 § 1 k.p.k. można mówić jedynie wtedy, gdy jest możliwe wykazanie, że kwestionowane rozstrzygnięcie byłoby w istotny sposób odmienne od tego, które w sprawie zostało wydane. Podnoszone w kasacji zarzuty muszą wskazywać na rażące naruszenie prawa, do którego doszło w postępowaniu odwoławczym, co w konsekwencji mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia sądu odwoławczego. Niedopuszczalne jest więc bezpośrednie kwestionowanie w kasacji orzeczenia sądu I instancji, a także ustaleń faktycznych. Zarzuty podniesione w kasacji pod adresem orzeczenia sądu I instancji podlegają rozważeniu przez sąd kasacyjny tylko w takim zakresie, w jakim jest to nieodzowne dla należytego rozpoznania zarzutów stawianych orzeczeniu sądu odwoławczego. Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary. Z tym, że tego ostatniego ograniczenia nie stosuje się, jeżeli kasacje wnosi Minister Sprawiedliwości — Prokurator Generalny w sprawach o zbrodnie.
Kasację można oprzeć np. na naruszeniu art. 457 par. 3 kpk. Wskazać należy, że w uzasadnieniu sąd II instancji powinien podać, czym się kierował wydając wyrok oraz dlaczego zarzuty i wnioski apelacji uznał za zasadne albo niezasadne. Oznacza to, że motywacyjna część orzeczenia odwoławczego winna zawierać niezbędne wyjaśnienie zasadności podjętych decyzji w granicach koniecznych do zrozumienia podstaw rozstrzygnięcia zawartego w tym orzeczeniu. Szczegółowość tego uzasadnienia winna być kształtowana w sposób zróżnicowany, zależny od racjonalnych potrzeb wyznaczonych zawartością uzasadnienia wyroku sądu I instancji i wartością skargi apelacyjnej związanej z podniesionymi zarzutami i ich uzasadnieniem. Lakoniczność, braki w uzasadnieniu mogą, choć nie muszą skutkować wyrokiem uwzględniającym kasację. Wydanie orzeczenia kasatoryjnego wymaga bowiem uprzedniego wykazania, że niedostatki uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego są w istocie konsekwencją rażących uchybień na etapie wyrokowania, związanych z nierozpoznaniem bądź wadliwym rozpoznaniem zarzutów apelacyjnych. Można także zarzucić naruszenie art. 433 par. 2 kpk jeżeli sąd odwoławczy nie rozważył należycie zarzutów apelacyjnych.

TERMIN
Termin do wniesienia kasacji dla stron wynosi 30 dni od daty doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. Wniosek o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem należy zgłosić w sądzie, który wydał orzeczenie, w terminie zawitym 7 dni od daty ogłoszenia orzeczenia.
Niedopuszczalne jest uwzględnienie kasacji na niekorzyść oskarżonego wniesionej po upływie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia

WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU

Strona wnosi kasację do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu odwoławczego.

PRZYMUS ADWOKACKO-RADCOWSKI

Jeżeli kasacja nie pochodzi od prokuratora, Ministra Sprawiedliwości — Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich albo Rzecznika Praw Dziecka, powinna być sporządzona i podpisana przez obrońcę lub pełnomocnika będącego adwokatem albo radcą prawnym.

OPŁATA

Do kasacji strona dołącza dowód uiszczenia opłaty sądowej ( zgodnie z obecnie obowiązującym rozporządzeniem jest to kwota 450 zł jeżeli w pierwszej instancji wyrok wydawał sąd rejonowy i 750 zł jeżeli w pierwszej instancji wyrok wydawał sąd okręgowy), nie dotyczy to prokuratora. Osoba pozbawiona wolności nie uiszcza opłaty przy wnoszeniu kasacji, w wypadku pozostawienia bez rozpoznania albo oddalenia wniesionej przez nią kasacji zasądza się od niej opłatę. Żołnierz odbywający zasadniczą służbę wojskową lub pełniący służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego nie uiszcza opłaty.

WSTRZYMANIE WYROKU
W razie wniesienia kasacji Sąd Najwyższy może wstrzymać wykonanie zaskarżonego orzeczenia, jak i innego orzeczenia, którego wykonanie zależy od rozstrzygnięcia kasacji. Wstrzymanie wykonania orzeczenia można połączyć z zastosowaniem środków określonych w art. 266, 271, 272, 275 i 277.

ORZECZENIE SĄDU NAJWYŻSZEGO

Sąd kasacyjny wydaje postanowienie na posiedzeniu bez udziału stron, chyba że prezes Sądu Najwyższego zarządzi inaczej. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy oddala kasację albo zaskarżone orzeczenie uchyla w całości lub w części. Uchylając zaskarżone orzeczenie Sąd Najwyższy przekazuje sprawę właściwemu sądowi do ponownego rozpoznania albo umarza postępowanie, a jeżeli skazanie jest oczywiście niesłuszne – uniewinnia oskarżonego.
Z chwilą uchylenia wyroku wykonanie kary i środka karnego ustaje; karę i środek karny już wykonane — w wypadku późniejszego ponownego skazania — zalicza się odpowiednio na poczet nowo orzeczonej kary lub środka karnego.
Sąd Najwyższy, uchylając orzeczenie, może zastosować środek zapobiegawczy. Na postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania służy zażalenie do równorzędnego składu Sądu Najwyższego.
W razie uchylenia prawomocnego wyroku o warunkowym umorzeniu postępowania lub orzekającego karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, w wypadku ponownego orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania lub kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, na poczet okresu próby zalicza się okres próby, który upłynął od uprawomocnienia się wyroku do daty jego uchylenia.

Sylwia Zaręba
radca prawny
www.radca-poznan.eu        tel. 694 190 468 

Jak przygotować się do rozprawy o alimenty ?

Sposób przygotowania do rozprawy o alimenty zależy od tego czy dochodzimy przed sądem tych świadczeń (jesteśmy powodami, bądź nasze dziecko jest powodem a my w jego imieniu jako przedstawiciele ustawowi domagamy się alimentów), czy też przeciwko nam toczy się postępowanie (wówczas jesteśmy pozwanymi). W niniejszym artykule tylko w sposób ogólny wskażę na co zwrócić uwagę, gdyż sytuacje i okoliczności związane z dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych mogą być bardzo różne.
Powód powinien udowodnić wszystkie te okoliczności, od których zależy istnienie obowiązku alimentacyjnego oraz wysokość alimentów przedkładając na to odpowiednie dowody np. z zeznań świadków i z dokumentów.
Osoba, która domaga się zasądzenia od rodzica alimentów w imieniu małoletniego dziecka powinna wykazać, że na pozwanym w ogóle spoczywa obowiązek alimentacyjny (np. jest ojcem dziecka, na tę okoliczność należy załączyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka). W przypadku rozwiedzionego małżonka, który domaga się alimentów na swoją rzecz, musi wykazać, że pozostaje w niedostatku (jeżeli rozwód zakończył się bez orzeczenia o winie lub z winy obu stron) albo, że rozwód spowodował istotne pogorszenie się jego sytuacji finansowej ( w przypadku rozwodu z wyłącznej winy drugiego małżonka).
Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej i możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej do płacenia alimentów. Powód powinien wykazać jakie są jego usprawiedliwione potrzeby (np. jaka kwota jest konieczna na: wyżywienie, odzież i obuwie, środki czystości, opłaty związane z mieszkaniem, w przypadku dzieci w wieku szkolnym dochodzą koszty wyprawki szkolnej oraz wydatki związane ze szkołą jak np. komitet rodzicielski, klasowe, koszty wycieczek szkolnych, jeżeli osoba uprawniona do alimentów choruje należy doliczyć koszty związane z leczeniem). Oczywiście wyżej wymienione wydatki mają jedynie charakter przykładowy, bo potrzeby osób uprawnionych mogą być różne. Do pozwu należy załączyć dokumenty np. faktury, rachunki, paragony związane z ponoszonymi wydatkami ( w szczególności opłaty za mieszkanie ).
Jak już wcześniej wskazałam wysokość alimentów zależy także od możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej do alimentów, zatem osoby dochodzące tych świadczeń muszą wykazać ile taka osoba może zarobić przy dołożeniu należytej staranności, na jakiej stopie życiowej żyje, czy posiada wartościowe składniki majątkowe (czasami mogą być pomocne i wskazywać na dobrą sytuację pozwanego zdjęcia zamieszczone na portalach społecznościowych takich jak np. facebook).
Prawidłowe przygotowanie pozwu z pewnością bardzo ułatwi późniejsze przygotowanie do rozprawy. Należy opisać potrzeby osoby uprawnionej do alimentów i je jak najlepiej udokumentować. Jeżeli nie są znane zarobki osoby zobowiązanej do alimentów, można w pozwie zwrócić się do Sądu, aby zobowiązał pozwanego do przedłożenia zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach (Sąd robi to często z urzędu zatem nawet bez wniosku). Gdy pozwany ukrywa dochody przydatne mogą być dowody z zeznań świadków, jeżeli mają oni wiedzę o jego zarobkach i sytuacji majątkowej. Można także w pozwie złożyć wniosek, aby Sąd zwrócił się do Urzędu Pracy o informację czy jest praca dla osób z wykształceniem i doświadczeniem jakie posiada pozwany i za jakim wynagrodzeniem. Warto wówczas w pozwie wskazać jakie ma wykształcenie pozwany, w jakich zawodach pracował, jakie odbył szkolenia i kursy.

       Osoba zobowiązana do alimentów, z chwilą doręczenia jej odpisu pozwu może ustosunkować się do treści tego pisma procesowego. Może zakwestionować np. zasadność niektórych wydatków albo ich wysokość, a także przedłożyć dowody na okoliczność swoich potrzeb (ponoszonych przez siebie wydatków związanych z utrzymaniem). Jeżeli osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych płaci alimenty dobrowolnie, często spotka się z dzieckiem, kupuje mu prezenty, to także warto w odpowiedzi na pozew zwrócić na to Sądowi uwagę. Oczywiście rzadko się zdarza, aby małoletnie dziecko, które domaga się alimentów, miało swój majątek i dochody, ale tego nie można wykluczyć. Czasami dziecko otrzymuje w spadku wartościowe przedmioty, które przynoszą dochód np. mieszkanie, które może być wynajmowane osobom trzecim. Wówczas osoba zobowiązana do alimentów, może także na taką okoliczność się powołać, co sąd powinien wziąć pod uwagę ustalając wysokość alimentów.

Zgodnie z art. 135 par. 3 krio na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają (zatem Sąd nie może pomniejszyć alimentów z uwagi na otrzymywanie przez uprawnionego tych świadczeń):
1) świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2016 r. poz. 169, 195 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 60), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji;
2) świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
3) świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. poz. 195 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 60 i 245);
4) świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 60).
Zaświadczenie o zarobkach

Zaświadczenie o zarobkach 

Sąd najczęściej zobowiązuje strony do przedłożenia na rozprawę zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach za okres 3 miesięcy (czasem nawet 6 albo 12 miesięcy). Jak ktoś nie pracuje, powinien przedłożyć dokument z urzędu pracy, że jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna, natomiast jeżeli przyczyną pozostawania bez pracy jest choroba, to należy przedłożyć zaświadczenie lekarskie, z którego wynika niezdolność do pracy całkowita lub częściowa.

Przebieg rozprawy
Na rozprawie Sąd przeprowadza postępowanie dowodowe m.in. przesłuchuje strony ustalając okoliczności, od których zależy wysokość alimentów. Sąd zapyta o potrzeby osoby uprawnionej do alimentów, o wysokość wydatków przeznaczanych na ten cel. Z całą pewnością w przypadku alimentów na rzecz małoletnich dzieci pojawią się pytania dotyczące zarobków rodziców. Nadto Sąd przeprowadzi dowody zawnioskowane przez strony, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Ugodowe załatwienie sprawy przed Sądem

Strony mają możliwość zawarcia ugody przed Sądem, wówczas nie zostanie wydany wyrok a postępowanie umarza się. Treść ugody jest odnotowana w protokole rozprawy i po nadaniu klauzuli wykonalności sąd  wysyła tytuł wykonawczy osobie uprawnionej do alimentów (uprawnia on do egzekucji komorniczej, jeżeli alimenty nie są płacone dobrowolnie).
Sylwia Zaręba
radca prawny
http://www.radca-poznan.eu
tel. 694 190 468

Opłata egzekucyjna a podatek VAT

Dzisiejsza uchwała Sądu Najwyższego w sprawie III CZP 97/16 wydana w związku z pojawiającymi się rozbieżnościami w orzecznictwie przesądza na korzyść dłużnika, że „Komornik sądowy nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej, pobieranej na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 1138 ze zm.), o podatek od towarów i usług”. Zatem opłatę egzekucyjną ustaloną na podstawie wyżej wskazanych przepisów należy traktować jako brutto tj. już z należnym podatkiem VAT, który odprowadza komornik.
http://www.radca-poznan.eu
tel. 694 190 468

Wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego (dobrowolne poddanie się karze)

Oskarżony, który jest zainteresowany jak najszybszym zakończeniem sprawy karnej, może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, czyli dobrowolnie poddać się karze.
Wniosek taki może być złożony przed doręczeniem zawiadomienia o terminie rozprawy na podstawie art. 338 a kpk (wówczas sprawa może zostać skierowana na posiedzenie) albo zgodnie z art. 387 kpk do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej. Istota tego wniosku polega na tym, że oskarżony sam proponuje Sądowi jaką karę ma ponieść za popełnione przestępstwo. Wniosek może również dotyczyć wydania określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu (np. nieobciążania tymi kosztami).
Złożenie takiego wniosku jest możliwe jeżeli:
– zarzucany występek zagrożony jest karą nie przekraczającą 15 lat pozbawienia wolności,
– oskarżony złoży propozycję wymierzenia określonej kary lub środka karnego, lub środka kompensacyjnego ( np. obowiązku naprawienia szkody), orzeczenia przepadku.
– cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości
– prokurator i pokrzywdzony nie złożą sprzeciwu
– okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości. Chodzi nie tylko o kwestię sprawstwa oskarżonego, lecz o wszystkie te okoliczności, które mają znaczenie dla ustalenia odpowiedzialności karnej sprawcy, a więc również właściwej oceny prawnej czynu będącego przedmiotem osądu. Stwierdzenie zatem jakichkolwiek wątpliwości co do np. rodzaju i stopnia zawinienia, skutku przestępnego działania, rozmiaru wyrządzonej szkody nakazuje przeprowadzenie postępowania dowodowego, choćby spełnione zostały pozostałe przesłanki wyrokowania w omawianym trybie, a więc równoznaczne jest z obowiązkiem przekazania sprawy do rozpoznania jej na zasadach ogólnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2004 r., II KK 279/04, OSNKW 2005/6/52).
Sąd ustalając, czy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, winien wziąć pod uwagę całość zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności dokonać wnikliwej oceny wyjaśnień oskarżonych.

W sytuacji gdy Sąd uznaje zaproponowaną przez oskarżonego karę za nieodpowiednią może uzależnić uwzględnienie wniosku oskarżonego od dokonania wskazanej przez siebie zmiany.

www.radca-poznan.eu

tel. 694190468

Wyrok nakazowy w sprawie karnej i sprzeciw od wyroku nakazowego

Postępowanie nakazowe jest znacznie odformalizowane. Wyrok nakazowy wydawany jest na posiedzeniu niejawnym (bez udziału stron, oskarżony otrzymuje odpis wyroku wraz z aktem oskarżenia).

Sąd może, ale nie musi (jest to fakultatywne) wydać wyrok nakazowy, gdy są spełnione łącznie następujące przesłanki:
a) w sprawie było prowadzone dochodzenie
b) przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne
c) istnieje możliwość wymierzenia kary ograniczenia wolności lub grzywny nie przekraczającej 200 stawek dziennych albo 200.000 zł (wyrokiem nakazowym nie można orzec kary pozbawienia wolności)
d) wina i okoliczności czynu nie budzą wątpliwości (sąd na podstawie zebranego materiału dowodowego musi dojść nie tylko do wniosku, że sam fakt popełnienia przestępstwa nie budzi wątpliwości, a zatem istnieją wystarczające podstawy, aby oskarżonemu przypisać popełnienie tego czynu, lecz także powinien wyjaśnić elementy przedmiotowe i podmiotowe tego czynu rzutujące na
ocenę zarówno stopnia jego społecznej szkodliwości, jak i stopnia
zawinienia oskarżonego
e) nie jest to sprawa z oskarżenia prywatnego
f) nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 79 par. 1 kpk (są to sytuacje, gdzie konieczna jest obrona obligatoryjna np. oskarżony nie ukończył 18 lat, jest głuchy, niemy, niewidomy, są wątpliwości co do jego poczytalności.

Od wyroku nakazowego oskarżony może złożyć w terminie 7 dni sprzeciw, do sądu który wydał wyrok. Skuteczne złożenie sprzeciwu będzie skutkowało utratą mocy wyroku nakazowego i rozpoznaniu sprawy na zasadach ogólnych (sąd wyznaczy rozprawę).

http://www.radca-poznan.eu
tel. 694 190 468

Rozliczenie konkubinatu

Osoby, które przez dłuższy czasu żyją ze sobą w nieformalnych związkach często wspólnie nabywają znaczny majątek bądź inwestują środki pieniężne w powiększanie majątku partnera. Zdarza się, że miłość ustaje a po nieudanym związku zachodzi konieczność dokonania rozliczenia finansowego. Sposób rozliczenia między konkubentami nie jest kompleksowo uregulowany w przepisach prawa ( tak jak ma to miejsce w przypadku małżonków ), stąd też istnieją rozbieżności (zarówno w orzecznictwie sądowym, jak i w doktrynie prawa) co do tego, w jaki sposób należy tego dokonać. Nie ma jednej uniwersalnej podstawy prawnej rozstrzygnięć spraw majątkowych konkubentów. Powoduje to konieczność indywidualnego poszukiwania w każdej sprawie adekwatnej podstawy rozliczeń partnerów.

W orzecznictwie wskazano jednoznacznie, że na pewno nie możemy stosować odpowiednio przepisów o stosunkach majątkowych małżeńskich z k.r.o. Takie stanowisko, zapoczątkowane uchwałą z 2 lipca 1955 roku (II CO 7/55, OSNCK 1956/3/72), nadal pozostaje aktualne w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. uchwałę tego Sądu z 30 stycznia 1970 roku, III CZP 62/69; uchwałę z 30 stycznia 1986 roku, III CZP 79/85, OSN 1987/2/6; wyrok z dnia 16 maja 2000 roku, IV CKN 32/2000, OSNC 2000/12/222).

Jakie przepisy zatem stosować. To zależy. Jeśli między konkubentami powstają stosunki prawno-majątkowe, prawa i obowiązki stąd wynikające oceniać należy na podstawie przepisów właściwych dla tych stosunków (por. cytowaną uchwałę z 2 lipca 1955 r.). Co to oznacza? Odpowiem na przykładach.

Wspólny zakup mieszkania.

W przypadku wspólnie zakupionego mieszkania mają zastosowanie przepisy o zniesieniu współwłasności. Zatem w oparciu o właściwe przepisy kodeksu cywilnego można domagać się np. podziału rzeczy między współwłaścicielami, a jeżeli nie da się podzielić, to przyznania jednej osobie ze spłatą na rzecz drugiego partnera. Takie same zasady dotyczą wspólnego zakupu innych nieruchomości bądź ruchomości (np. samochodu). W przypadku rzeczy ruchomych można zawrzeć umowę w formie pisemnej, a w przypadku nieruchomości koniecznie w formie aktu notarialnego. W przypadku braku porozumienia co do zniesienia współwłasności spór może rozstrzygnąć sąd.

Przekazanie przez jednego z partnerów środków pieniężnych na zakup nieruchomości należącej do drugiego partnera bądź na remont mieszkania.

Jeżeli nieruchomość kupił jedynie jeden z partnerów, a drugi przekazał środki na jej zakup w grę mogą wchodzić przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Zgodnie z art. 405 k.c., kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Taki obowiązek wystąpi również wówczas, gdy następuje przesunięcie majątkowe ze strony jednego z konkubentów na rzecz drugiego i nie jest to darowizna ( vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1970, III CZP 62/69; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2000, IV CKN 32/00, OSNC 2000/12/222). Należy jednak mieć na uwadze, że obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony (np. mieszkanie spłonęło w pożarze), chyba, że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją, powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Jeżeli nakłady nadal istnieją np. ze środków jednego z partnerów wyremontowano mieszkanie drugiego partnera, co spowodowało wzrost jej wartości, wówczas nadal istnieje wzbogacenie.

W zależności od sytuacji są także inne podstawy prawne rozliczenia konkubentów np. przepisy regulujące spółkę cywilną. Jest także możliwość zawarcia przez konkubentów umowy, która ureguluje zasady takiego rozliczenia w przypadku ustania konkubinatu.

Sylwia Zaręba

radca prawny

www.radca-poznan.eu

Urlop wypoczynkowy i ekwiwalent za niewykorzystany urlop

Prawo do urlopu wypoczynkowego

Prawo pracownika do płatnego  urlopu wypoczynkowego jest jego prawem osobistym, niezbywalnym i należy do podstawowych uprawnień.  Prawo to przysługuje osobom zatrudnionym na  podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Pracownik w roku kalendarzowym, w którym podejmuje pracę po raz pierwszy w życiu, nabywa prawo  do urlopu wypoczynkowego po każdym miesiącu pracy, a prawo do kolejnych urlopów nabywa z dniem 1 stycznia każdego roku kalendarzowego. Prawo do urlopu wypoczynkowego nie podlega dziedziczeniu. W przypadku śmierci pracownika przekształca się w roszczenie majątkowe – ekwiwalent za niewykorzystany urlop, który podlega dziedziczeniu. 

Wymiar urlopu wynosi:

1) 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;

2) 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika; niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy.

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

1) zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany

programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,

2) średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania

nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,

3) średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych)

szkół zawodowych – 5 lat,

4) średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,

5) szkoły policealnej – 6 lat,

6) szkoły wyższej – 8 lat.

Okresy nauki, o których mowa w pkt 1–6, nie podlegają sumowaniu. Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Obniżenie wymiaru urlopu

Okres pracy od którego zależy nabycie prawa do urlopu nie musi być czasem rzeczywistego wykonywania pracy. Okres przestoju czy też  przebywania np. na zwolnieniu chorobowym lub urlopie szkoleniowym nie zmniejsza wymiaru urlopu.  Natomiast niektóre okresy przerwy w pracy, jeżeli trwają co najmniej 1 miesiąc, obniżają wymiar urlopu. Kodeks pracy zawiera katalog zamknięty takich przerw, co oznacza, że wszelkie inne przerwy w pracy nie wpływają na obniżenie wymiaru urlopu. I tak wymiar urlopu ulega obniżeniu, jeżeli pracownik powraca do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego  po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie:

1) urlopu bezpłatnego;

2) urlopu wychowawczego;

3) odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, okresowej

służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych;

4) tymczasowego aresztowania;

5) odbywania kary pozbawienia wolności;

6) nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu  w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo.

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop

W przypadku niewykorzystania urlopu wypoczynkowego z uwagi na rozwiązanie stosunku pracy, pracownikowi przysługuje ekwiwalent za niewykorzystany urlop, który powinien zostać zapłacony w dniu ustania stosunku pracy  (postanowienie SN z 5.12.1996 r., sygn. akt: I PKN 34/96). W razie opóźnienia pracownikowi przysługuje prawo żądania odsetek z tytułu zwłoki . W dniu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy rozpoczyna się również bieg okresu przedawnienia roszczenia o ekwiwalent pieniężny za wykorzystane w naturze, a nieprzedawnione urlopy  (wyrok SN z 29.03.2001 r., sygn. akt: I PKN 336/00). Roszczenie to ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia wymagalności (uchwała pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 21.11.1975 r., sygn. akt: V PZP 5/75).

Urlop osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych

Osobom wykonującym pracę na podstawie umów cywilnoprawnych  np. zlecenia,  przepisy nie przyznają prawa do urlopu wypoczynkowego.  Jednakże w umowie cywilnoprawnej  można zastrzec, że przyjmujący zlecenie będzie miał prawo do urlopu bezpłatnego bądź płatnego.

www.radca-poznan.eu

 

Zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego przez osobę chorą psychicznie albo niedorozwiniętą umysłowo

Kodeks Rodzinny jako przeszkodę w zawarciu związku małżeńskiego wskazuje chorobę psychiczną albo niedorozwój umysłowy przyszłego małżonka. Jednakże jest możliwe uzyskanie zgody sądu na zawarcie małżeństwa, jeżeli stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa. Osoba taka nie może być jednak ubezwłasnowolniona całkowicie.

Podkreślić należy, że duża część chorób psychicznych przy odpowiednim leczeniu  nie  stanowi  zagrożenia ani dla funkcjonowania małżeństwa ani dla zdrowia przyszłych dzieci.  Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29.12.1978r. II CR 475/78 wskazał, że „[…] pojęcie „zagrożenie zdrowia przyszłego potomstwa” należy pojmować w tym sensie, że dotyczy ono nie tylko kwestii możliwości przekazania choroby psychicznej ewentualnemu potomstwu, ale także zagadnienia, czy stan psychiczny określonej osoby nie wyłącza prawidłowego, zgodnego z przyjętymi zasadami wychowania dzieci i w ogóle wykonywania władzy rodzicielskiej.”.

Wniosek składa do sądu rodzinnego – sądu rejonowego  wg miejsca zamieszkania wnioskodawcy.  Taki wniosek należy złożyć przed zawarciem małżeństwa, jednakże istnieją także stanowiska opowiadające się za dopuszczalnością udzielenia takiej zgody ex post (po ceremonii ślubnej). Zdarza się bowiem, że choroba przez długi okres czasu przebiega w sposób niezauważalny dla otoczenia, a związane z chorobą okoliczności ujawniają się  dopiero po zawarciu małżeństwa.

Wnioskodawcą może być wyłącznie osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym, która domaga się zezwolenia na zawarcie małżeństwa. Wniosek złożony przez jakąkolwiek inną osobę podlega oddaleniu jako złożony przez osobę nieuprawnioną.

Opłata sądowa wynosi 100 zł.

W postępowaniu nieprocesowym  o udzielenie zgody na zawarcie małżeństwa  sąd wysłuchuje wnioskodawcę i osobę, z którą wnioskodawca chce zawrzeć małżeństwo. Sąd zaciąga opinii biegłego lekarza, w miarę możliwości psychiatry, nadto  może być przeprowadzony wywiad środowiskowy. W postanowieniu o udzieleniu zezwolenia wymienia się wnioskodawcę oraz osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte. Niedopuszczalne jest zezwolenie blankietowe – na zawarcie małżeństwa z dowolną osobą.

www.radca-poznan.eu

Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika

Nie zawsze do zawarcia małżeństwa konieczna jest jednoczesna obecność przyszłych małżonków. Może się zdarzyć, że z pewnych względów nie jest możliwe, aby stawili się w tym samym czasie przed kierownikiem USC. Kodeks rodzinny i opiekuńczy umożliwia zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika, choć oczywiście z uwagi na bardzo doniosły i osobisty charakter tej ceremonii, może to nastąpić jedynie w bardzo wyjątkowych wypadkach.
Zgodę na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika wydaje sąd rodzinny – sąd rejonowy i może to zrobić, gdy występują ku temu ważne powody. Powinny to być przede wszystkim okoliczności, które uniemożliwiają bądź długotrwale utrudniają jednoczesne stawienie się przyszłych małżonków przed kierownikiem USC. Sąd oceniając czy zachodzą ważne powody bierze pod uwagę sytuację życiową osób zamierzających wstąpić w związek. W ocenie Sądu Najwyższego tylko takie okoliczności należy uznać za ważne powody, które w świetle zasad współżycia społecznego usprawiedliwiają odstąpienie od jednoczesnego obowiązku stawienia się przyszłych małżonków przed kierownikiem USC (por. uchwała SN z 0806.1970r. III CZP 27/70).
Ustawodawca nie stawia szczególnych wymogów dla osoby pełnomocnika, powinna to być jednak osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, choć można także powołując się na treść art. 100 k.c. uznać, że wystarczy choćby ograniczona zdolność do czynności prawnej.
Pełnomocnictwo musi być zawarte na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym (np. przez notariusza albo konsula), musi wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte. Brak zachowania wymienionej wyżej formy skutkuje nieważnością pełnomocnictwa, a w dalszej kolejności nieważnością małżeństwa.
W postanowieniu wyrażającym zgodę na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika Sąd wymienia także osobę, której udzielono zezwolenia, jak i pełnomocnika oraz osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte.
Wniosek może złożyć jedynie osoba, która ma zdolność do zawarcia małżeństwa i zamierza udzielić pełnomocnictwa ( nie jest uprawniona do złożenia takiego wniosku osoba, z którą ma być zawarty związek małżeński przez pełnomocnika – por. postanowienie SN z 1971r. III CRN 354/71). Opłata sądowa od wniosku wynosi 100 zł ( art. 37 pkt 5 u.k.s.c.).

www.radca-poznan.eu
Kancelaria Radcy Prawnego Sylwia Zaręba
tel. 694 190 468