Kodeks Rodzinny jako przeszkodę w zawarciu związku małżeńskiego wskazuje chorobę psychiczną albo niedorozwój umysłowy przyszłego małżonka. Jednakże jest możliwe uzyskanie zgody sądu na zawarcie małżeństwa, jeżeli stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa. Osoba taka nie może być jednak ubezwłasnowolniona całkowicie.
Podkreślić należy, że duża część chorób psychicznych przy odpowiednim leczeniu nie stanowi zagrożenia ani dla funkcjonowania małżeństwa ani dla zdrowia przyszłych dzieci. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29.12.1978r. II CR 475/78 wskazał, że „[…] pojęcie „zagrożenie zdrowia przyszłego potomstwa” należy pojmować w tym sensie, że dotyczy ono nie tylko kwestii możliwości przekazania choroby psychicznej ewentualnemu potomstwu, ale także zagadnienia, czy stan psychiczny określonej osoby nie wyłącza prawidłowego, zgodnego z przyjętymi zasadami wychowania dzieci i w ogóle wykonywania władzy rodzicielskiej.”.
Wniosek składa do sądu rodzinnego – sądu rejonowego wg miejsca zamieszkania wnioskodawcy. Taki wniosek należy złożyć przed zawarciem małżeństwa, jednakże istnieją także stanowiska opowiadające się za dopuszczalnością udzielenia takiej zgody ex post (po ceremonii ślubnej). Zdarza się bowiem, że choroba przez długi okres czasu przebiega w sposób niezauważalny dla otoczenia, a związane z chorobą okoliczności ujawniają się dopiero po zawarciu małżeństwa.
Wnioskodawcą może być wyłącznie osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym, która domaga się zezwolenia na zawarcie małżeństwa. Wniosek złożony przez jakąkolwiek inną osobę podlega oddaleniu jako złożony przez osobę nieuprawnioną.
Opłata sądowa wynosi 100 zł.
W postępowaniu nieprocesowym o udzielenie zgody na zawarcie małżeństwa sąd wysłuchuje wnioskodawcę i osobę, z którą wnioskodawca chce zawrzeć małżeństwo. Sąd zaciąga opinii biegłego lekarza, w miarę możliwości psychiatry, nadto może być przeprowadzony wywiad środowiskowy. W postanowieniu o udzieleniu zezwolenia wymienia się wnioskodawcę oraz osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte. Niedopuszczalne jest zezwolenie blankietowe – na zawarcie małżeństwa z dowolną osobą.
TWOJE PRAWO 