Kasacja jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia. Zgodnie z art. 519 kpk może być wniesiona od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie w sprawie (zatem nie przysługuje od wyroków sądów odwoławczych uchylających zaskarżony wyrok do ponownego rozpoznania) oraz od postanowienia sądu odwoławczego o umorzeniu postępowania i zastosowaniu środka zabezpieczającego określonego w art. 93 a kk.
Wyrok jest prawomocny, gdy nie przysługuje od niego zwykły środek zaskarżenia.
Kto może złożyć kasację?
Kasację może wnieść strona, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli nie zaskarżyła orzeczenia sądu pierwszej instancji, nie może wnieść kasacji od orzeczenia odwoławczego, w sytuacji gdy orzeczenie sądu pierwszej instancji utrzymano w mocy lub zmieniono na jej korzyść, chyba że wystąpiły uchybienia wymienione w art. 439 kpk (bezwzględne przyczyny odwoławcze).
Nadto, Minister Sprawiedliwości — Prokurator Generalny, a także Rzecznik Praw Obywatelskich może wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie. Także Rzecznik Praw Dziecka może wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie, jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia praw dziecka.
Kasację na korzyść można wnieść jedynie w razie skazania oskarżonego za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Kasację na niekorzyść można wnieść jedynie w razie uniewinnienia oskarżonego albo umorzenia postępowania z przyczyn wskazanych w art. 17 § 1 pkt 3 i 4 oraz z powodu niepoczytalności sprawcy. Przy czym ograniczeń tych się nie stosuje, jeżeli kasacja została wniesiona z powodu uchybień wymienionych w art. 439 kpk oraz w wypadku określonym w art. 521 kpk .
Podstawy kasacji
Kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wymienionych w art. 439 lub innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. O istotnym wpływie na treść zaskarżonego orzeczenie w rozumieniu art. 523 § 1 k.p.k. można mówić jedynie wtedy, gdy jest możliwe wykazanie, że kwestionowane rozstrzygnięcie byłoby w istotny sposób odmienne od tego, które w sprawie zostało wydane. Podnoszone w kasacji zarzuty muszą wskazywać na rażące naruszenie prawa, do którego doszło w postępowaniu odwoławczym, co w konsekwencji mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia sądu odwoławczego. Niedopuszczalne jest więc bezpośrednie kwestionowanie w kasacji orzeczenia sądu I instancji, a także ustaleń faktycznych. Zarzuty podniesione w kasacji pod adresem orzeczenia sądu I instancji podlegają rozważeniu przez sąd kasacyjny tylko w takim zakresie, w jakim jest to nieodzowne dla należytego rozpoznania zarzutów stawianych orzeczeniu sądu odwoławczego. Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary. Z tym, że tego ostatniego ograniczenia nie stosuje się, jeżeli kasacje wnosi Minister Sprawiedliwości — Prokurator Generalny w sprawach o zbrodnie.
Kasację można oprzeć np. na naruszeniu art. 457 par. 3 kpk. Wskazać należy, że w uzasadnieniu sąd II instancji powinien podać, czym się kierował wydając wyrok oraz dlaczego zarzuty i wnioski apelacji uznał za zasadne albo niezasadne. Oznacza to, że motywacyjna część orzeczenia odwoławczego winna zawierać niezbędne wyjaśnienie zasadności podjętych decyzji w granicach koniecznych do zrozumienia podstaw rozstrzygnięcia zawartego w tym orzeczeniu. Szczegółowość tego uzasadnienia winna być kształtowana w sposób zróżnicowany, zależny od racjonalnych potrzeb wyznaczonych zawartością uzasadnienia wyroku sądu I instancji i wartością skargi apelacyjnej związanej z podniesionymi zarzutami i ich uzasadnieniem. Lakoniczność, braki w uzasadnieniu mogą, choć nie muszą skutkować wyrokiem uwzględniającym kasację. Wydanie orzeczenia kasatoryjnego wymaga bowiem uprzedniego wykazania, że niedostatki uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego są w istocie konsekwencją rażących uchybień na etapie wyrokowania, związanych z nierozpoznaniem bądź wadliwym rozpoznaniem zarzutów apelacyjnych. Można także zarzucić naruszenie art. 433 par. 2 kpk jeżeli sąd odwoławczy nie rozważył należycie zarzutów apelacyjnych.
TERMIN
Termin do wniesienia kasacji dla stron wynosi 30 dni od daty doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. Wniosek o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem należy zgłosić w sądzie, który wydał orzeczenie, w terminie zawitym 7 dni od daty ogłoszenia orzeczenia.
Niedopuszczalne jest uwzględnienie kasacji na niekorzyść oskarżonego wniesionej po upływie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia
WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU
Strona wnosi kasację do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu odwoławczego.
PRZYMUS ADWOKACKO-RADCOWSKI
Jeżeli kasacja nie pochodzi od prokuratora, Ministra Sprawiedliwości — Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich albo Rzecznika Praw Dziecka, powinna być sporządzona i podpisana przez obrońcę lub pełnomocnika będącego adwokatem albo radcą prawnym.
OPŁATA
Do kasacji strona dołącza dowód uiszczenia opłaty sądowej ( zgodnie z obecnie obowiązującym rozporządzeniem jest to kwota 450 zł jeżeli w pierwszej instancji wyrok wydawał sąd rejonowy i 750 zł jeżeli w pierwszej instancji wyrok wydawał sąd okręgowy), nie dotyczy to prokuratora. Osoba pozbawiona wolności nie uiszcza opłaty przy wnoszeniu kasacji, w wypadku pozostawienia bez rozpoznania albo oddalenia wniesionej przez nią kasacji zasądza się od niej opłatę. Żołnierz odbywający zasadniczą służbę wojskową lub pełniący służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego nie uiszcza opłaty.
WSTRZYMANIE WYROKU
W razie wniesienia kasacji Sąd Najwyższy może wstrzymać wykonanie zaskarżonego orzeczenia, jak i innego orzeczenia, którego wykonanie zależy od rozstrzygnięcia kasacji. Wstrzymanie wykonania orzeczenia można połączyć z zastosowaniem środków określonych w art. 266, 271, 272, 275 i 277.
ORZECZENIE SĄDU NAJWYŻSZEGO
Sąd kasacyjny wydaje postanowienie na posiedzeniu bez udziału stron, chyba że prezes Sądu Najwyższego zarządzi inaczej. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy oddala kasację albo zaskarżone orzeczenie uchyla w całości lub w części. Uchylając zaskarżone orzeczenie Sąd Najwyższy przekazuje sprawę właściwemu sądowi do ponownego rozpoznania albo umarza postępowanie, a jeżeli skazanie jest oczywiście niesłuszne – uniewinnia oskarżonego.
Z chwilą uchylenia wyroku wykonanie kary i środka karnego ustaje; karę i środek karny już wykonane — w wypadku późniejszego ponownego skazania — zalicza się odpowiednio na poczet nowo orzeczonej kary lub środka karnego.
Sąd Najwyższy, uchylając orzeczenie, może zastosować środek zapobiegawczy. Na postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania służy zażalenie do równorzędnego składu Sądu Najwyższego.
W razie uchylenia prawomocnego wyroku o warunkowym umorzeniu postępowania lub orzekającego karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, w wypadku ponownego orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania lub kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, na poczet okresu próby zalicza się okres próby, który upłynął od uprawomocnienia się wyroku do daty jego uchylenia.
Sylwia Zaręba
radca prawny
www.radca-poznan.eu tel. 694 190 468
TWOJE PRAWO 