„Wspólny” dom na gruncie męża

Małżonkowie ze środków pochodzących z majątku wspólnego postawili dom na działce nabytej przez jednego z nich jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. Czy w takiej sytuacji drugi małżonek jest także współwłaścicielem domu? Jak nabyć prawo własności do wspólnie wybudowanego domu?

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym (art. 33 pkt 2) grunt nabyty przed zawarciem małżeństwa stanowi majątek osobisty małżonka. Wszystko, co znajduje się na gruncie (poza pewnymi wyjątkami), należy do właściciela gruntu.

W tej sytuacji dom jest własnością tylko tego małżonka, który jest jednocześnie właścicielem gruntu.

Najtańszym sposobem uzyskania prawa własności przez drugiego małżonka jest zawarcie w formie aktu notarialnego umowy majątkowej małżeńskiej rozszerzającej wspólność o przedmiotową nieruchomość.

Koszt umowy notarialnej to ok. 400zł plus VAT oraz koszty wypisów.

Opłata za wpis do księgi wieczystej to 200zł

Włączenie do majątku małżonków, w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową, nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka nie podlega opodatkowaniu, gdyż nie jest nabyciem przez drugiego małżonka tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. ( por. wyrok NSA z 09.04.2002r. sygn. akt III SA 2717/00 ).

Innym sposobem uzyskania prawa własności jest darowizna udziału w przedmiotowej nieruchomości, jednakże zawarcie umowy majątkowej rozszerzającą wspólność jest rozwiązaniem najtańszym.

W sytuacji gdyby małżonek nie chciał zawrzeć umowy majątkowej rozszerzającej wspólność lub darowizny, to w sprawie o podział majątku wspólnego także można zgłosić roszczenie o przeniesienie własności udziału w części nieruchomości zajętej pod budynek wzniesiony kosztem majątku wspólnego (uchwała SN z dnia 11 marca 1985 r., sygn. akt III CZP 7/85).

www.radca-poznan.eu

Budowa domu na gruncie małżonka – rozliczenie nakładów w sprawie o podział majątku wspólnego

Kilka dni temu zgłosiła się do mnie klientka z prośbą o poradę prawną.  W trakcie trwania małżeństwa zbudowała wspólnie z mężem dom, a obecnie toczy się sprawa o podział majątku  wspólnego. Jej były mąż podniósł, że  dom stanowi  jego majątek osobisty i nie podlega podziałowi, co bardzo zaskoczyło klientkę.  Po sprawdzeniu dokumentów  okazało się, że działka, na której postawiono dom została nabyta w trakcie trwania małżeństwa, ale niestety  w drodze umowy darowizny zawartej tylko między byłym mężem klientki a jego rodzicami. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ( art. 33 pkt 2) nieruchomość stanowiła więc majątek osobisty małżonka,  a ponieważ  w naszym prawie obowiązuje zasada, że  wszystko co znajduje się na gruncie (poza pewnymi wyjątkami), jest własnością właściciela gruntu, to wybudowany dom jest także tylko jego własnością.

Pojawiła się więc kwestia związana z rozliczeniem nakładów, ponieważ dom budowano od fundamentów ze środków pochodzących z majątku wspólnego (wynagrodzenia za pracę oraz kredytu spłacanego przez małżonków).

W  postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonek, który wspólnie ze swym współmałżonkiem dokonał budowy na gruncie stanowiącym majątek odrębny tego współmałżonka może  żądać:

a) zasądzenia na jego rzecz stosownej kwoty pieniężnej, odpowiadającej części wartości nakładu stosownie do przysługującego mu udziału w majątku wspólnym,

b) przyznania mu innych przedmiotów odpowiadających wartościowo tej kwocie,

c) przeniesienia  własności udziału w części nieruchomości zajętej pod budynek wzniesiony kosztem majątku wspólnego, odpowiadającej jego udziałowi w majątku wspólnym ( zob. uchwałę SN z dnia 11 marca 1985 r., sygn. akt III CZP 7/85, OSNC rok 1985, nr 11, poz. 170), por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 18 stycznia 1982 r., III CZP 54/81- OSNCP 1982, z. 5-6, poz. 71).

Dwa pierwsze żądania (lit. a i b) znajdują podstawę prawną w przepisie art. 45 KRO, żądanie ostatnie zaś (lit. c) – w przepisie art. 231 § 1 KC.

To jakie żądanie zostanie uwzględnione przez sąd  zależy od okoliczności sprawy.

www.radca-poznan.eu