Budowa domu na gruncie małżonka – rozliczenie nakładów w sprawie o podział majątku wspólnego

Kilka dni temu zgłosiła się do mnie klientka z prośbą o poradę prawną.  W trakcie trwania małżeństwa zbudowała wspólnie z mężem dom, a obecnie toczy się sprawa o podział majątku  wspólnego. Jej były mąż podniósł, że  dom stanowi  jego majątek osobisty i nie podlega podziałowi, co bardzo zaskoczyło klientkę.  Po sprawdzeniu dokumentów  okazało się, że działka, na której postawiono dom została nabyta w trakcie trwania małżeństwa, ale niestety  w drodze umowy darowizny zawartej tylko między byłym mężem klientki a jego rodzicami. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ( art. 33 pkt 2) nieruchomość stanowiła więc majątek osobisty małżonka,  a ponieważ  w naszym prawie obowiązuje zasada, że  wszystko co znajduje się na gruncie (poza pewnymi wyjątkami), jest własnością właściciela gruntu, to wybudowany dom jest także tylko jego własnością.

Pojawiła się więc kwestia związana z rozliczeniem nakładów, ponieważ dom budowano od fundamentów ze środków pochodzących z majątku wspólnego (wynagrodzenia za pracę oraz kredytu spłacanego przez małżonków).

W  postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonek, który wspólnie ze swym współmałżonkiem dokonał budowy na gruncie stanowiącym majątek odrębny tego współmałżonka może  żądać:

a) zasądzenia na jego rzecz stosownej kwoty pieniężnej, odpowiadającej części wartości nakładu stosownie do przysługującego mu udziału w majątku wspólnym,

b) przyznania mu innych przedmiotów odpowiadających wartościowo tej kwocie,

c) przeniesienia  własności udziału w części nieruchomości zajętej pod budynek wzniesiony kosztem majątku wspólnego, odpowiadającej jego udziałowi w majątku wspólnym ( zob. uchwałę SN z dnia 11 marca 1985 r., sygn. akt III CZP 7/85, OSNC rok 1985, nr 11, poz. 170), por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 18 stycznia 1982 r., III CZP 54/81- OSNCP 1982, z. 5-6, poz. 71).

Dwa pierwsze żądania (lit. a i b) znajdują podstawę prawną w przepisie art. 45 KRO, żądanie ostatnie zaś (lit. c) – w przepisie art. 231 § 1 KC.

To jakie żądanie zostanie uwzględnione przez sąd  zależy od okoliczności sprawy.

www.radca-poznan.eu